İçindekiler
Yeni düzenleme, bu sektörde faaliyet gösteren mükelleflerin operasyonel süreçlerini önemli ölçüde etkileyecek. Bu yazı, yeni düzenlemenin kapsamını, teknik gereklilikleri ve uyum için yapılması gereken hazırlıkları detaylı bir şekilde ele almaktadır.
1. E-Fatura Düzenleme Zorunluluğunun Kapsamı
Yeni düzenleme, Türkiye’deki ilaç ve tıbbi cihaz satışlarında dijitalleşmeyi teşvik etmektedir. TİTCK’ya İTS ve ÜTS sistemlerine kaydedilen ürünler için e-fatura düzenleme zorunluluğu getirilmiştir. İlgili ürünler şu şekilde sıralanabilir:
- İlaçlar: Ağrı kesiciler, antibiyotikler, vitaminler, tansiyon ilaçları, diyabet ilaçları, aşılar.
- Tıbbi Cihazlar: Diyabet ölçüm cihazları, termometreler, tansiyon aletleri, yürüteçler, tekerlekli sandalyeler, MR cihazları, röntgen cihazları ve cerrahi aletler.
Bu ürünleri satan mükelleflerin, 1 Ekim 2025 tarihinden itibaren e-fatura düzenlemeleri gerekmektedir. Bu zorunluluk, sektörde şeffaflık ve dijitalleşme sağlanmasına katkı sunacak ve aynı zamanda vergi denetim süreçlerini kolaylaştıracaktır.
2. E-Fatura Düzenleme Teknik Gereklilikleri
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), e-fatura düzenlemeleri için belirlediği teknik kılavuzları her yıl güncellemektedir. Bu güncellemeler, özellikle ilaç ve tıbbi cihaz satışları için uygulanan “ILAC_TIBBICIHAZ” senaryosunu kapsayan önemli değişiklikler içermektedir. GİB tarafından yayımlanan 30 Haziran 2025 tarihli güncelleme ile, 1 Ekim 2025 itibarıyla e-fatura mükelleflerinin uyum sağlaması gereken yeni zorunluluklar ortaya çıkmıştır.
2.1. İlaçlar İçin Zorunlu Bilgiler
İlaç teslimleri için oluşturulacak e-faturalarda, belirli bilgilere yer verilmesi zorunludur. Bu bilgiler, ürünlerin doğru şekilde takip edilmesi ve denetlenmesi için kritik öneme sahiptir. İlaçlar için zorunlu bilgiler şunlardır:
- GTIN (Küresel Ticari Ürün Numarası): Her ilaç için benzersiz bir tanımlayıcıdır.
- Parti Numarası (Batch Number): Ürünün üretildiği parti bilgisi.
- Sıra Numarası (Serial Number): Ürünün üretim sırasını gösteren numara.
- Son Kullanma Tarihi (Expiration Date): Ürünün son kullanma tarihi, ilaç güvenliği açısından oldukça önemlidir.
2.2. Tıbbi Cihazlar İçin Zorunlu Bilgiler
Tıbbi cihazlar için oluşturulacak e-faturalarda ise aşağıdaki bilgiler zorunludur:
UNO (Ürün Numarası): Cihazın benzersiz tanımlayıcısıdır.
LNO (Lot/Batch Numarası): Ürünün ait olduğu üretim partisinin numarasıdır.
SNO (Seri/Sıra Numarası): Tıbbi cihazın sırasını belirten numaradır.
URT (Üretim Tarihi): Ürünün üretildiği tarih, ürünün izlenebilirliği için önemlidir.
Ancak, sadece parti bilgisi bulunan tıbbi cihazlar için SNO (Seri/Sıra Numarası) bilgisinin yer alması gerekmemektedir. Bu durum, tıbbi cihazların üretim süreçlerine bağlı olarak değişmektedir.
2.3. Fatura Senaryosu ve Tipi
E-fatura düzenlerken, belirli senaryo ve fatura tiplerinin kullanılması gerekmektedir. İlaç ve tıbbi cihaz satışları için geçerli olan senaryo şudur:
Senaryo: “ILAC_TIBBICIHAZ” (İlaç ve tıbbi cihaz ürünleri için özel bir senaryo)
Fatura Tipi: “SATIŞ”, “İADE”, “TEVKİFAT”, “TEVKİFATİADE”, “İSTİSNA” veya “İHRAÇ KAYITLI” gibi farklı fatura türleri kullanılabilir.
Bu senaryo ve fatura tipleri, sağlık ürünlerinin doğru bir şekilde takip edilmesini ve vergi düzenlemelerinin düzgün bir biçimde uygulanmasını sağlamaktadır.
3. Fatura Teknik Kılavuzundaki Güncellemeler
GİB, e-fatura düzenlemeleri ile ilgili her yıl yaptığı güncellemelerle sistemin daha esnek ve kapsamlı kullanılmasını sağlamaktadır. 2025 yılı için yapılan önemli güncellemeler şunlardır:
“schemeID” Alanına “DIGER” Seçeneği Eklendi: Artık İTS ve ÜTS kapsamı dışındaki ürün veya hizmetler de aynı faturada yer alabilecek. Bu durumda,
<schemeID>alanı “DIGER” olarak belirtilecek ve ID değeri “1111111111” olarak kullanılacaktır.Fatura Senaryosu Bölümüne Açıklık Getirildi: Yeni düzenlemeye göre, ilaç, tıbbi cihaz ve diğer ürün/hizmetler aynı faturada yer alabilecek. Bu, e-fatura uygulamasının daha esnek ve verimli kullanılmasını sağlamaktadır.
Bu değişiklikler, e-fatura sisteminin daha kullanıcı dostu ve uyumlu hale gelmesini hedeflemektedir.
4. Uygulama Süreleri
Yeni düzenlemeye uyum sağlamak için belirlenen süreler, sektörün farklı kesimleri için farklı tarihlerde belirlenmiştir. Buna göre:
Eczaneler ve Optisyenlik Müesseseleri: 1 Ekim 2026 tarihine kadar e-fatura uygulamasına geçiş yapacaklardır.
Diğer Mükellefler: 1 Ekim 2025 itibarıyla e-fatura düzenlemek zorunda kalacaklardır.
Bu tarihler, ilgili tarafların sistemlerini güncellemeleri ve gerekli hazırlıkları yapabilmeleri için belirlenmiş olup, zamanında uyum sağlanması kritik önem taşımaktadır.
5. Uyum İçin Öneriler
İlaç ve tıbbi cihaz satışı yapan işletmelerin, yeni düzenlemeye uyum sağlamaları için birkaç adım atmaları gerekmektedir. İşletmelerin başarılı bir geçiş yapabilmesi için şu öneriler dikkate alınmalıdır:
Sistem Güncellemeleri: Kullandığınız e-fatura yazılımının güncel olduğundan emin olun. Bu yazılımın, yeni düzenlemeye uyumlu olmasına özen gösterin.
Eğitim ve Bilgilendirme: Personelinizi yeni düzenlemeler hakkında bilgilendirin ve gerekli eğitimleri verin. Böylece süreçlere hızlı ve doğru şekilde adapte olmalarını sağlarsınız.
Veri Doğruluğu: Ürün bilgilerinin doğru ve güncel olduğundan emin olun. İlaçların ve tıbbi cihazların parti, seri numarası gibi kritik bilgileri doğru şekilde kaydedilmelidir.
Denetim ve Test: E-fatura sistemini test ederek, olası hataları önceden tespit edin ve düzeltmeler yapın.
- Danışmanlık Hizmetleri: Gerekli durumlarda, mali müşavir veya e-dönüşüm danışmanlarından profesyonel destek alarak uyum sürecinizi kolaylaştırın.
6. Sonuç
Türkiye’de ilaç ve tıbbi cihaz satışlarında e-fatura düzenleme zorunluluğu, dijitalleşme ve şeffaflık adına önemli bir adım. Bu yeni düzenlemeye uyum sağlayarak, işletmeler sadece yasal yükümlülüklerini yerine getirmekle kalmayacak, aynı zamanda operasyonel süreçlerini daha verimli hale getirebilecek. İlgili tarafların yeni düzenlemeye hızla uyum sağlamaları, hem vergi denetim süreçlerini kolaylaştıracak hem de sektörün dijitalleşmesine katkı sunacak.
İlgili duyuru metnine aşağıdaki bağlantılar yardımıyla ulaşabilirsiniz.
https://ebelge.gib.gov.tr/anasayfa.html
https://ebelge.gib.gov.tr/duyurular.html
https://ebelge.gib.gov.tr/dosyalar/ILAC_VE_TIBBI_CIHAZ_TESLIMLERINE_ILISKIN_FATURA_TEKNIK_KILAVUZU_DUYURU_30_06_2025.pdf
https://ebelge.gib.gov.tr/dosyalar/kilavuzlar/Ilac_ve_Tibbi_Cihaz_Teslimlerine_Iliskin_Fatura_Teknik_Kilavuzu_V.1.2.pdf
