İngilizcesi “Zero-Based Budgeting” olan sıfır tabanlı bütçeleme kısaca “ZBB” olarak da ifade edilmektedir. Bütçeleme tekniği olan sıfır tabanlı bütçeleme her dönem ve yılda harcamaların gerekçelendirilmesini ifade etmektedir. Bu teknik ile işletmeler, gereksiz harcamalarını tespit ederek maliyetlerini kontrol altına almaya ve kar gerektiren girişimlere odaklanmaktadır. Bu sistem Texas Instruments da eski muhasebe yöneticisi olan Pete Pyhrs tarafından 1970’lerde geliştirilmiştir. Temelde işletmelerin maliyetlerini azaltarak mali giderlerini ve sorumluluklarını desteklemeye yardımcı olmak yer almaktadır. Sıfır tabanlı bütçeleme sistemi işletmelerin stratejik planının bir parçası olup taktiksel bir uygulamasıdır. Dolayısıyla bu yöntemli şirketin harcamalarının kontrolünün sağlanması ve en verimli bir şekilde kullanılması hedeflenmektedir. Böylece şirketler gereksiz harcamalarını belirleyerek karını arttırabilecektir. Sıfır tabanlı bütçeleme süreci, işletmelerin uzun vadeli finans stratejilerini farkı iş kollarına ileterek yıllık finansal planların dönüştürmeyi amaçlamaktadır. Böylece hedefler ile operasyonel faaliyetler uyumlu bir şekilde işleyecektir. Aynı zamanda bu yöntemi uygulayan işletmeler, her yıl bütçelerine sıfırdan başlamaktadır. İhtiyaçlar, maliyet ve geçmiş harcamalar göz ardı edilerek bu süreç uygulanmaktadır. Böylece tasarruf sağlanabilecek alanlar belirlenmektedir.
Sıfır tabanlı bütçeleme yönetimi, sermaye harcamaları, Ar-Ge maliyetleri, operasyonel giderler, çeşitli satın alımlar gibi her türlü maliyet ve sektör özelinde uygulanabilmektedir. Şirketler bu yöntem ile bütçelerini daha stratejik bir şekilde planlayabilmektedir. Geleneksel bütçeleme yönetmelerinden farklı olarak sıfır tabanlı bütçeleme, her harcama ve faaliyeti sıfır tabanından başlayarak ayrıntılı bir şekilde analiz etmesi ve ayrılan bütçeleri haklı çıkarmayı hedeflemektedir. Temel farkı gerekçelenmedir. Yani her harcamanın bir gerekçenin ortaya koyar. Sıfır tabanlı bütçeleme ile harcamaları gelir getiren bir faktöre dönüştürerek fırsatlara yönelebilmeyi sağlar. Düşük maliyetleri görmek, bütçe esnekliği sağlamak ve stratejik planlar yürütülmesine kadar geniş bir alanda avantajlar sağlamaktadır. Her gider tek tek incelendiğinden kar oranı yüksek gelirler de fark edilerek bunlara öncelik verilmesini destekler. Çoğunlukla da gereksiz maliyetlerin azaltılmasını sağlar. Kısaca sıfır tabanlı bütçelemeye şirket harcamalarının stratejik planlar ile uyumlu bir hale getirilmesine yardım eden bir yaklaşım demek mümkündür.